COPD
COPD klachten en voeding? De diëtist helpt
COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease) is een chronische aandoening van de luchtwegen. De longen werken minder goed omdat de luchtwegen blijvend vernauwd zijn. Ademen gaat moeizaam en kost veel energie. Veel klachten die mensen met COPD ervaren, hebben met voeding te maken.
Voedingsklachten bij COPD
De klachten die mensen ervaren, hangen samen met de voeding of de voedingstoestand en kunnen soms andere klachten verergeren. De belangrijkste klachten staan hieronder:
- Gewichtsverlies: veel mensen met COPD vallen af omdat hun energieverbruik verhoogd is. Eten gaat vaak moeilijker door benauwdheid, minder eetlust en hoesten. Snel afvallen leidt tot verlies van spiermassa. Hierdoor wordt de kracht van de ademhalingsspieren ook minder.
- Verminderde eetlust: een infectie of gebruik van medicatie kan een verminderde eetlust geven. Maar ook psychische klachten spelen een rol. Mensen ervaren soms het gevoel dat ze ‘vol’ zijn, zelfs als ze nog niet hebben gegeten.
- Minder spierkracht: er gaat spiermassa verloren. Daarnaast wordt er minder gegeten en ook minder bewogen. Hierdoor wordt de spierkracht minder.
- Gewichtstoename: bij een kleiner aantal mensen met COPD komt overgewicht voor. Als gevolg van benauwdheid beweegt men minder. Ongezonde eetgewoonten spelen ook mee. Door het overgewicht wordt bewegen nog moeilijker.
- Obstipatie: door benauwdheid en vermoeidheid is bewegen moeilijk. Vaak gaat dit samen met ongezonde voeding met weinig voedingsvezels. Verstopping kan dan gemakkelijk ontstaan.
- Vermoeidheid: veel mensen met COPD hebben hier last van, vaak in combinatie met verlies van spiermassa en spierkracht. Ademen kost erg veel energie. Omdat boodschappen doen en koken ook veel energie vraagt, kan iemand voor gemakkelijke en ongezonde voeding kiezen.
- Benauwdheid: veel mensen met COPD zijn kortademig. Dit neemt toe als er gegeten moet worden. Om die reden kiezen mensen dan voor ongezonde producten of eten ze liever niet.
- Slijmvorming: sommige mensen ervaren meer slijm in de mond en keel. Dit geeft een naar, plakkerig gevoel. Dit leidt tot verminderde eetlust of andere voedselkeuzes.
Bij COPD zijn eiwitten van belang. Hoe groter de spierafbraak, hoe hoger de behoefte aan eiwit. De diëtist kan dit voor je berekenen.
Hoe helpt de diëtist bij COPD?
De diëtist berekent hoeveel energie, eiwit en voedingsstoffen je nodig hebt. Ze houdt rekening met de klachten die je hebt en met je voedingstoestand. Samen met jou bekijkt de diëtist hoe je spiermassa kunt behouden en laten toenemen. Het is van belang dat je ademhalingsspieren niet verder achteruit gaan. De diëtist kijkt eerst of de klachten met normale voedingsmiddelen kunnen worden behandeld. Natuurlijk kijkt de diëtist ook of er andere problemen spelen, zoals minder eetlust, droge mond, obstipatie of slijmvorming. De diëtist kan bepalen of het nodig is om (tijdelijk) medische voeding te gebruiken, zoals drinkvoeding.
Goed om te weten!
- In 2018 hadden ruim 600.000 mensen COPD, waarvan iets meer dan de helft vrouwen.
- De meeste mensen roken of hebben vroeger gerookt. Hoe langer iemand rookt, hoe groter de kans op COPD. Ook luchtvervuiling of meeroken spelen een rol. Bij een heel klein deel van de mensen speelt erfelijke aanleg mee.
- In de lijst van ziekten met de meeste ziektelast, staat COPD op de 4e
- Het hebben van een ernstige longaandoening en de ervaren klachten leiden vaker tot angst en depressiviteit. Door de samenhang hebben mensen vaak minder eetlust.
- Mensen met COPD vermijden soms melk omdat na het drinken ervan wat slijmvorming speeksel ontstaat. Een beetje water drinken zorgt dat dit slijm verdwijnt. Je kunt rustig melk blijven drinken, omdat dit slijm niet hetzelfde slijm is dat via hoesten wordt gevormd.
- Mocht je liever geen melk drinken, dan kun je karnemelk, yoghurt of kwark nemen. Hierdoor wordt minder slijm gevormd.
- Veel mensen met COPD krijgen via de voeding (zuivel) niet genoeg vitamine D en calcium binnen. Bij COPD moet je juist hier voldoende aandacht aan geven.
- Roken is niet alleen slecht voor de COPD, maar zorgt ook dat er minder vitamine D via zonlicht wordt opgenomen. Een tekort aan vitamine D leidt tot minder weerstand en minder spiermassa.
- Zuivel of zuivelvervangers bevatten vitamine D, calcium en eiwit wat je nodig hebt voor behoud van je spiermassa. Ga je daarnaast ook (onder begeleiding) bewegen, dan heeft dat ook een gunstig effect op je spiermassa en spierkracht.
Voedingstips bij COPD
- Eet meerdere kleine maaltijden per dag (6-7 maaltijdmomenten)
- Zorg voor voldoende porties zuivel, kaas, vlees/vis, ei, noten, peulvruchten voor eiwit, vitamine D en calcium.
- Neem, in overleg met je diëtist, een vitamine D-supplement samen met voldoende calcium (uit voeding)
- Beweeg elke dag (vraag hulp aan een fysiotherapeut als dit moeilijk gaat).
- Drink voldoende.
- Zorg voor een gezond gewicht, niet te hoog, niet te laag.
- Als je rookt: stop ermee en vermijd plekken waar veel gerookt wordt.
Als je drinkvoeding nodig hebt, is de diëtist gemachtigd dit voor jou te bestellen.
Je dietist is je voedingscoach!
Tijdens de intake nemen we alle tijd om inzicht te krijgen in jouw situatie en gezondheid. Waar sta je nu en vooral: waar wil je naar toe? Wat zijn je doelen en behoeften, maar ook je beperkingen. Tijdens de intake nemen we je eetpatroon door: wat eet je, wanneer en hoeveel? We staan stil bij waarom je bepaalde keuzes maakt. Het is belangrijk om na te gaan welke klachten je hebt en hoe ernstig ze zijn. Daarna maken we een advies op maat. Dit advies is praktisch, persoonlijk en voor jou haalbaar. Misschien zit je tijdens het eerste gesprek zelf nog vol vragen. We nemen de tijd om deze te beantwoorden. Tijdens de begeleiding coachen we je in haalbare stappen naar een gezondere leefstijl. Je diëtist adviseert en motiveert, ook als het even wat moeilijker gaat.
Je diëtist:
- luistert naar jouw wensen en behoeften
- betrekt je bij het bepalen van je doelen
- legt uit waarover jij vragen hebt
- adviseert altijd op maat
- motiveert, ongeacht hoe het met je gaat
- coacht naar een gezondere leefstijl, in kleine of grotere stappen.
Je diëtist helpt jou op weg, zodat je leert hoe je gezond en prettig kunt leven en COPD-klachten kunt verminderen.